معدنکاری مسئولانه آن است که به تمام جنبه‌های تاثیرگذار يك محدوده معدني بر منطقه، محیط زیست و کشور از ابتداي فعاليت هاي اكتشافي تا بستن و بازسازي معدن توجه شود. از آنجايي كه بازه تاثیرات می‌تواند حتی جهانی نيز باشد، لذا توجه بيش از پيش به رعايت ملزومات این موضوع، امري لازم و ضروری است.
آنچه در ماین‌گپ ۱۱ گذشت…
به گزارش روابط عمومی معدن‌بوم؛ برگزارکننده ماین‌گپ‌های معدنی(نشست‌های انتقال تجربه و دانش معدن و صنایع وابسته)، در تاریخ ۲۷ شهریور۹۹، یازدهمین ماین‌گپ با موضوع “معدنکاری مسئولانه ” و با حضور دکتر محسن یحیایی ، استاد دانشگاه کویینزلند استرالیا ، به‌صورت زنده در صفحه اینستاگرام “معدن‌بوم” برگزار گردید.
دکتر یحیایی در پاسخ به اینکه “چرا معدنکاری مسئولانه باید مورد توجه قرار گیرد؟ ” خاطر نشان کرد که ایشان بعد از آشنا شدن با یک مجمع بین المللی به نام ICMM ، به این مهم رسید که اثرات فعالیت‌های معدنکاری بلندمدت است و حتی می‌تواند ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ سال بعد را تحت تاثیر قرار دهد. ایشان افزود که در معادن متعددی در کانادا تغییرات فرهنگی به واسطه مهاجرت کارکنان معادن، تغییرات اقلیمی و محیط زیستی باعث تاثیرات بلند مدتی بر روی محیط‌زیست و حتی زیست اجتماعی می شود.یحیایی گفت: امروزه ذخیره‌ای که می‌تواند بالغ بر ۳۵ سال مس دنیا را تامین کند، نه به خاطر مسائل فنی بلکه به دلایل مسائل زیستی و اجتماعی و یا سیاسی قفل شده‌است، در مورد منابع معدنی دیگر نیز تقریبا به همین شکل است.
ایشان توضیح داد که طبق گزارش‌های شرکت EY که سالیانه ده ریسک برتر در حوزه صنعت معدن را معرفی می‌کند، پارامتر مجوز اجتماعی برای فعالیت یا به نوعی معدنکاری مسئولانه، در دو سال گذشته ریسک اول اعلام شده از جانب این شرکت بوده‌است.
- حساسیت نسبت به مسائل اطراف معدن که بخشی از مدل کسب و کار می‌شود و از عوامل تصمیم‌گیری است.
- استفاده از تکنولوژی‌هایی نظیر هوش مصنوعی به عنوان عامل محرک که بتواند این حساسیت را فراهم کند، بدین ترتیب که از تمام منابع استفاده بهینه داشت و ساز وکار اصلاح شود و افراد موثر و درگیر فعالیت در تصمیم‌گیری‌ها وارد شوند تا تمام جوانب سنجیده شود.
- منافع به تمام شرکایی که به هر نحوی از این فعالیت اثر می‌پذیرند، برگردد.
- در زمان‌های بحرانی مثل کرونا باید به افرادی که در جایگاه‌های پایین‌تری نسبت به مرکز فعالیت قرار دارند، توجه داشت.
- توانمندسازی نیروی کاری که کارآمد باشد و بتواند همراه با تکنولوژی فعالیت کند و باید مرکز توجه شرکت‌های معدنی باشد، این توانایی بهبود فرآیند و جریان شفاف اطلاعات و ساز و کاری برای مشارکت گروه‌ها را به وجود می‌آورد.
- کاهش مصرف منابع و افزایش کارایی،
- در این باره باید بحث‌های محیط زیستی و اجتماعی را وارد طراحی‌ها و فرایندها کرد و آن ها را به عنوان یک پارامتر اقتصادی در آینده در نظر داشت.
- توجه به کل چرخه محصول که امروزه تحت عنوان اقتصاد چرخشی شناخته می‌شود، بدین شکل که تنها نباید به تولید فلز توجه کرد و دامنه تاثیر را از معدن و تولید به سمت کل چرخه زندگی و استفاده محصول تولید شده و در نهایت حتی بازیافت محصول، کشاند.
وی در ادامه افزود که مدیریت باطله‌های معدنی هم یکی دیگر از پارامترهای معدنکاری مسئولانه است که باید مورد توجه قرارگیرد. در این زمینه می‌توان قابلیت‌های آن ها را جهت استفاده بهینه شناسایی کرد.
یحیایی در پاسخ به سوال ” چطور می‌توان گفت یک معدن مسئولانه رفتار می‌کند و اینکه آیا در کشور معادن به صورت مسئولانه و توسعه پایدار رفتار می‌کنند؟ “ اشاره کرد که توجه به این مسائل در کشور وجود دارد اما باید در نظر گرفت که این امر به مرور اتفاق می‌افتد و تغییرات ساختاری به صورت ناگهانی انجام نمی‌شود و باید ساز و کار فعالیت عوض شود و این مهم جز ساختارهای تصمیم‌گیری باشد. ایشان خاطر نشان کردند که یک جنبه به شیوه مدیریتی برمی‌گردد چون در ایران ایجاد نظارت کار سخت‌تری است زیرا عمدتا معادن بزرگ دولتی اند و نه خصوصی، درصورتی که نیاز است که ساز و کار ها مستقل باشد ، یعنی در واقع مجزا بودن قانون‌گذار و اجراکننده قانون می تواند نتیجه بهتری دهد و نظارت راحت تر انجام پذیرد. جنبه دیگر که حائز اهمیت می‌باشد، شرکت‌ها هستند که باید فقط به ملاحظات اقتصادی توجه نکنند و دید اجتماعی و مسئولانه نیز داشته باشند. مسئله دیگر آموزش جوامع محلی و بالا بردن سطح آگاهی مردم نسبت به حقوقشان است که توسط شرکت‌های معدنی باید انجام شود.
وی در ادامه به سوال ” چطور مردم می‌توانند به صورت منطقی مطالبات را بیان کرده و در این عرصه تاثیرگذار باشند؟ “ پاسخ داد، بدین شرح که باید به لحاظ قانونی بسترهایی وجود داشته باشد که افراد محلی بتوانند با ساز و کار مشخصی وارد سیستم شوند و در تصمیمات تاثیرگذار باشند، به علاوه مردم باید مطالبات خود را از طریق راهکارهای قانونی مناسب یا روی آوردن به کاردان یا کارشناس انجام دهند، باید در هر حالت شفاف‌سازی وجود داشته‌باشد.
دکتر محسن یحیایی در پاسخ به سوال آخر تحت موضوع ” چگونگی امکان استفاده از نیروهای بومی و کاری در سطوح مدیران “ گفت که با استفاده از تکنولوژی و ساده‌سازی عملیات می‌توان کار را حتی به افراد با تخصص پایین‌تر سپرد بدین صورت که با آموزش بسیار ساده‌تر و سریع‌تر افراد وارد سطوح رده بالا شوند.
