به گزارش روابط عمومی معدن بوم برگزارکننده ماین گپ‌های معدنی(نشست های انتقال تجربه و دانش معدن و صنایع وابسته)، در تاریخ 26 فروردین 99 دومین ماین گپ با عنوان “آینده‌معدنکاری” با حضور دکتر سید رضا عظیمی؛ مدیر اجرایی و دبیر شورای هماهنگی طرح احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک مقیاس، دکتر محمد رضا اسپهبد؛ مشاور بهره‌‌‌وری انرژی و محیط‌زیست ستاد حوزه انرژی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و دکتر رضا نوری؛ دبیر کمیسیون آینده پژوهی انجمن جوانان کارآفرین تهران و نایب رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران و ایتالیا و به صورت زنده در صفحه اینستاگرام “معدن بوم” برگزار گردید.
در ابتدای این نشست، دکتر رضا نوری ضمن اشاره به مفهوم آینده پژوهی در یک تعریف ساده بیان نمودند که “آینده پژوهی علم و هنر کشف آینده و شکل بخشیدن به دنیای مطلوب فردا است”. در روش‌های جدید آینده پژوهی مرسوم است که بیش از آنکه به پیش‌بینی معطوف باشیم، به فضاسازی جمعی برای کشف آینده نگاه داریم. همچنین با توجه به اینکه تا سال 2050، جهانی متفاوت خواهیم داشت، نحوه استفاده از منابع نیز متفاوت خواهد شد. ضمن اینکه قوانین در حال تغییر هستند، فشار اجتماعی برای محیط زیست و پیشرفت های فناوری موجب تاثیرگذاری در همه بخش ها خواهد شد. این فرصتی برای بخش معدن و صنایع وابسته است تا بتواند نقشی را که برای تحقق تغییرات در پیش گرفته است، تعریف کند و چون معدن سرمایه‌گذاری بلند مدت است تقریباً به همه زنجیره‌های ارزش صنعت متصل بوده و این انتظار می‌رود تا سال2050 تغییرات اساسی در این حوزه صورت گیرد.
ایشان بیان کردند که چهار اصل اساسی پایداری وجود دارد که وضعیت نهایی مطلوب و نحوه عملکرد صنعت در دنیای پایدار را قاب‌بندی می‌کند و شامل موراد ذیل می‌باشد:
- محیط‌زیست و حفاظت از آب و هوا
- ارزش و توسعه
- عدالت اجتماعی
- بهداشت و رفاه
ایشان افزودند: تخمین زده می‌شود که از هم اکنون و تا سال 2050، جمعیت جهان از 7.8 میلیارد به 9.8 میلیارد رسیده و همچنین رشد سرانه مصرف افزایش یابد. بخش عمده آن از رشد در آفریقا و آسیا اتفاق می‌افتد، جایی که تقاضا برای بهبود کیفیت زندگی، نیاز به دسترسی به کالاها و خدمات را افزایش می‌دهد.
دکتر رضا نوری در ادامه این نشست عنوان کردند: در سناریوهای مختلف موارد کلیدی شامل مسائل زیر است:
یک حرکت جدی به سمت بازیافت با در نظر گرفتن زیر ساخت های مناسب، مقررات و قوانین و اقتصاد رقابتی ایجاد خواهد شد. باید توجه داشت که در آینده معادن از بین نمی‌رود، استخراج اولیه ادامه خواهد داشت و حجم متناسب با رشد تولید ناخالص داخلی رشد خواهد کرد. این بدان معنی است که تقاضا برای اثربخشی، هزینه به موازات تقاضا برای اقدامات مسئولانه محیط زیست و اجتماعی وجود خواهد داشت.
بخش فلزات نیز از بین نخواهد رفت، شرکت‌های معدنی به عنوان واسطه گری بین تولیدکنندگان کالا و صنایع نهایی عمل خواهند کرد. فرصت هایی برای انطباق تحولات مدل تجاری و تغییر مکان به عنوان ارائه دهنده مواد وجود خواهد داشت. هم چنین فناوری بسیار مهم خواهد بود. در این برهه شرکت‌های معدنی فرصت دارند تا در بازیافت باطله و فرآوری مواد با عیار پایین تمرکز کنند.
در ادامه این گفتگو، دکتر سید رضا عظیمی با اشاره به نقش تاثیرگذار استارتاپ‌ها و تلاش برای توسعه استارتاپ‌های معدنی تعامل فناوری‌های گوناگون در دنیای امروز را بسیار حائز اهمیت دانسته و نقش این فناوری‌ها در عرصه معدن و صنایع معدنی را بسیار مهم تلقی نمودند.
ایشان با بیان اینکه در افق پیشرو و طبق پیش‌بینی‌ها تا سال 2050 در جهان، نیروی انسانی در معادن و صنایع‌معدنی به شدت کاهش یافته و تقریبا به صفر کاهش خواهد یافت، افزودند که انسان‌ها فقط صاحب معادن خواهند بود و مدیریت معادن با ربات‌ها و هوش مصنوعی خواهد بود.
ایشان یادآور شدند که دیجیتالی‌شدن، هوشمندسازی و استفاده از ذخایر کم عیار در کارخانه‌های فراوری رونق پیدا کرده است، ضمن اینکه دانش فرآوری مواد معدنی بسیار مهم بوده، دانش فنی و تلفیق علوم و فناوری‌های مختلف از جمله فناوری اطلاعات، واقعیت مجازی و … در این صنایع نیز دارای اهمیت فراوانی است.
دکتر رضا عظیمی در ادامه افزودند:
مدل های کسب و کارهای معدنی در آینده به سمت مدل های دیجیتالی و بر مبنای توسعه پایدار پیش خواهند رفت. معدنکاری پایدار بر مبنای بازسازی معدن، مدیریت آب و انرژی، ایمنی، بهداشت و محیط زیست خواهد بود، هم چنین فناوری های مورد استفاده شامل اینترنت اشیا، اینترنت G5، پهپاد ها، چاپ سه بعدی، رباتیک، بلاکچین، رایانش ابری، سیستم های مانیتورینگ از راه دور و … می باشند. پیش بینی می گردد تا سال 2030 نقش منابع انسانی و فناوری در معادن به نسبت 50 درصد برسد. این فناوری ها شامل ماشین ها، ابزار، پهپادها و … خواهند بود. تا سال 2040، نقش منابع انسانی به کمترین میزان خود خواهد رسید، به طوری که اینترنت اشیا و هوش مصنوعی می توانند کنترل کامل معادن را در دست گیرند. اما در سال 2050 معادن به طور کامل اتوماتیک شده و انسان ها فقط صاحب معدن خواهند بود، در حالیکه هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و رباتیک مدیریت معادن را انجام خواهند داد.
مواردی که در معدنکاری بر مبنای آنها می توان نسبت به آینده پیش بینی نمود عبارتند از:
- قیمت ماده معدنی
- مواد معدنی با ترکیبات جدید
- فرآوری مواد معدنی
- صنایع مصرف کننده ماده معدنی
- دانش فنی و تلفیق علوم
- صنایع جایگزین
هم چنین صنایع جانبی که در آینده با معدن تلفیق می گردند شامل موارد ذیل خواهند بود:
- IT و شبیه سازی VR
- مدیریت باطله ها و بازیافت
- بازسازی معدن
- مدیریت آب و انرژی
- ایمنی، بهداشت
- محیط زیست
- ژئوتوریسم
ایشان در پایان سخنان خود افزودند: استارتاپ هایی در زمینه های جدید می توانند مدل‌های کسب و کار در آینده معدنکاری را رقم بزنند.
در ادامه نشست ماین گپ 2، دکتر محمدرضا اسپهبد با بیان سوالی تحت عنوان ” در صنایع معدنی و علوم زمین ما در چه جایگاهی در جهان قرار داریم” اضافه نمودند: ایران یکی از کشورهای غنی از لحاظ زمین‌شناسی، معدن و صنایع معدنی در دنیا بوده و در بسیار از کشورها ایران را بهشت زمین شناسی می نامند. به همین دلیل است که باید توجه ویژه ای به آن نمود.
ایشان افزودند: عناصر فرعی همچون رنیوم که در کنار مولیبدن وجود دارد، از ارزش بسیار بالایی در صنایع پزشکی و … برخوردار است، اما متاسفانه در سال های اخیر به دلیل خام فروشی از ارزش اینگونه مواد غافل شده ایم و باید فراوری چنین موادی را در دستور کار قرار دهیم، زیرا می‌تواند ارزش افزوده فراوانی را برای ما به عمل آورد. لازم به ذکر است که ذخایر بزرگی در ایران از جمله در ایران مرکزی داریم، لذا باید بر روی این عناصر و به خصوص عناصر نادر خاکی برای آینده سرمایه گذاری است.
دکتر محمدرضا اسپهبد در ادامه سخنان خود اضافه کردند: از نظر من، در آینده کشور، حوزه کشاورزی و معادن دارای اهمیت بسیاری خواهند بود. معدن و زمین شناسی کشور به قدری حائز اهمیت است که می توان یک وزارتخانه مجزا تحت عنوان” زمین‌شناسی و معدن” تشکیل داد تا ساختارهای چابک‌تری برای توسعه این بخش شکل بگیرند. گردشگری نیز می تواند یکی از ارکان توسعه ما در آینده باشد و اهمیت تبدیل آن یه یک صنعت بزرگ بر کسی پوشیده نیست. ما می‌توانیم با ایجاد صنایع زنجیره ارزش معدن، به ارزش افزوده ای بالایی برسیم، به طور مثال امروزه از نوعی سنگ آهک کاغذ تولید می شود. به جرات می توان گفت غیر از الماس و پلاتین، کشور ما تمامی عناصر جدول مندلیف را دارد. در تمامی معادن مس کشور، اورانیوم را به همراه مس داریم و در حال حاضر بالغ بر 150 معدن متروکه مس در کشور وجود دارد.
ایشان در پایان افزودند: تنوع معدنی کشوری مانند ترکیه از یک سوم کشور تنوع معدنی ایران نیز کمتر است، اما صنعت معدن آنها از هر نظر توسعه یافته تر است. باید از برداشت‌های بدون برنامه از معادن دست کشید و برنامه ریزی جامعی نمود.
